Polish Teaser Clips

• 

  Teresa Prekerowa

  Language: Polish

  Wiosną 1942 roku Teresa Prekerowa mieszkała w Warszawie – w tym czasie sama, gdyż jej rodzice opuścili miasto. Pewnego dnia wracała wieczorem do domu i zobaczyła na ulicy małą żydowską dziewczynkę. Zabrała ją do domu, przez tydzień opiekowała się nią, a po tygodniu poszła z nią do zakonu Nazaretanek, o których widziała, że prowadzą ochronkę i na pewno zaopiekują się dzieckiem. Prekerowa znała ten zakon jeszcze sprzed wojny, kiedy chodziła do prywatnej szkoły prowadzonej przez zakonnice.

  Teresa Prekerowa urodziła się w Zapustnej, w 1921 roku. Jej rodzina mieszkała w wiejskim majątku, który był jej własnością. Jej rodzina była raczej liberalna, z otwartymi umysłami – jak sama Prekerowa opisywała swoich rodziców. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej została przez rodziców wysłana do Warszawy, do prywatnej szkoły katolickiej prowadzonej przez Siostry Nazaretanki. Kiedy wybuchła II wojna światowa Teresa miała 17 lat i zaraz po rozpoczęciu wojny jej rodzina została wyrzucona ze swojego domu i uciekła do Warszawy. Od momentu powstania w Warszawie getta zaczęła przechodzić z tzw. Strony aryjskiej na stronę getta i pomagała zaprzyjaźnionej żydowskiej rodzinie. Po jakimś czasie uzyskała fałszywe dokumenty dla dziewczyny, która była jej koleżanką i przeprowadziła ją na aryjską stronę Warszawy. Wiosną 1942 roku zabrała z ulicy żydowskie dziecko i przez tydzień opiekowała się nim. Następnie umieściła dziewczynkę w żeńskim zakonie Nazaretanek. W 1942 roku Teresa Prekerowa wyszła za mąż i wyjechała z Warszawy. Po wojnie ukończyła studia humanistyczne i została specjalistką w dziedzinie stosunków polsko-żydowskich. Jest autorką wielu publikacji dotyczących tego zagadnienia. Zmarła 15 maja 2000 roku.
• 

  Stella Madej

  Language: Polish

  Stella obserwowała walkę swojego ojca, będącego żydowskim policjantem, o utrzymanie przy życiu swojej rodziny. Do jego obowiązków jako policjanta należało, m.in. zabieranie z ulic zwłok zmarłych Żydów. I kiedy umarł dziadek Stelii, a ojciec jej ojca, to był on prawdziwie szczęśliwy, że nie musi zbierać jego zwłok z ulicy i, że ojciec umarł naturalną śmiercią. Stella usłyszała takie zdanie z ust ojca i byłą tym strasznie zszokowana.

  Stella Madej urodziła się w 1930 roku w Krakowie, w zasymilowanej, bardzo bogatej rodzinie. Jej ojciec razem z dziadkiem prowadzili biznes związany z handlem nieruchomościami. Jej ojciec był polskim patriotą, który służył w batalionach Piłsudskiego. Jej matka nie pracowała. Stella miał też starszego brata. Podczas okupacji i utworzeniu getta w Krakowie, jej ojciec został żydowskim policjantem, ale był bardzo szanowany przez mieszkańców getta, gdyż starał się wszystkim pomagać. Po likwidacji krakowskiego getta Stella razem z rodziną znalazła się w obozie w Płaszowie. W 1943 r. była świadkiem likwidacji żydowskiego sierocińca. Z Płaszowa razem z rodziną była wywieziona do Auschwitz. Pracowała w fabryce Oskara Schindlera i dzięki jego ochronie dożyła końca wojny. Stella Madej, w wyniku swoich przeżyć w czasie Holokaustu zdecydowała, że nie chce mieć dzieci. Uważała, ze nie chce mieć na sumieniu niewinnego życia dziecka, gdy ktoś w przyszłości zdecyduje, że należy je zamordować. Jej ojciec, matka, brat i jeden z kuzynów przeżyli Holokaust i po wojnie powrócili do Krakowa.
• 

  Ludwik Krasucki

  Language: Polish

  Ludwik Krasucki był złapany i aresztowany w pociągu, został poddany torturom, po czym umieszczono go w obozie Sztutchow, jako polskiego więźnia politycznego. W obozie był zatrudniony jako hydraulik i traktowany tak, jak traktowano innych Polaków. Cały czas ukrywał swoje żydostwo i uważał, że wcale jego los nie jest zły, gdyż zdawał sobie sprawę, że jako Żyd mógłby być traktowany dużo gorzej. Cały czas przeklinał los, że urodził się jako żydowski chłopiec w Polsce, a nie na Wyspach Wielkanocnych, które zobaczył w atlasie znalezionym na terenie obozu, porzuconym przez holenderskich Żydów, którzy zostali w obozie Sztutchow zamordowani.

  Urodzony 20 sierpnia 1925 r. w Warszawie w rodzinie laickiejLudwik Krasucki był bardzo zdolnym dzieckiem i dlatego ukończył gimnazjum 2 lata przed swoimi rówieśnikami. Po wybuchu II wojny światowej razem z ojcem opuścił Warszawę. Wkrótce, jego ojciec został aresztowany i zamordowany. Ludwik walczył w oddziałach partyzanckich w lasach na terenie Lubelszczyzny, ale bardzo chciał powrócić do Warszawy, gdyż myślał, że jego mama została w warszawskim getcie. Matce udało się jednak uciec z getta i pracowała jako nauczycielka francuskiego na wsi, w której stacjonowali partyzanci z batalionu Ludwika. Jego matce udało się przeżyć Holokaust. Ludwik Krasucki był złapany podczas ucieczki pociągiem i wywieziony do obozu Sztutchow. Przeżył marsz śmierci.
• 

  Jakub Koper

  Language: Polish

  Po wybuchu wojny Jakub wraz ze swoim bratem opuścili Radom i wyjechali do Lublina, w którym mieszkała ich ciotka. Zaraz po przybyciu do ciotki Jakub został aresztowany i osadzony w tymczasowym obozie dla Żydów pod Lublinem. Wtedy miał okazję zaobserwować pierwsze brutalne zachowania Niemców wobec Żydów. Miał jednak szczęście, gdyż znająć dobrze język niemiecki umiał porozumieć się z niemieckim oficerem, któremu pokazał swoje dokumenty, zaświadczające o zdobytym zawodzie. Niemiec zgodził się jego i jego brata wypuścić do pracy na zewnątrz obozu.

  Urodzony 6 października 1917 roku w Radomiu. Jego rodzina zachowywała tradycję żydowską, ale nie była bardzo religijna. Jakub Koper miał młodszego brata, z którym był bardzo związany. Ukończył gimnazjum w Radomiu, a następnie szkołę zawodową, w której językiem wykładowym był niemiecki. Po krótkim pobycie w obozie tymczasowym pod Lublinem dotarł do Chełma i upuścił Polskę na łódce, którą przepłynął przez rzekę Bug. W sierpniu 1940 roku został aresztowany przez NKWD i osadzony w więzieniu w Brześciu. Tam został skazany na 3 lata kolonii karnej i wywieziony do Kotlasu w Północnej Rosji. Tam pracował jako drwal. W tym czasie jego rodzice zostali wywiezieni do Treblinki i tam zginęli, o czym syn dowiedział się dopiero po wojnie. Po II wojnie światowej Jakub powrócił do Polski i wyjechał do Krakowa szukać brata, z którym został rozdzielony w więzieniu w Brześciu. Po drodze do Krakowa z pociągu widział Polaków, którzy polowali na Żydów podczas Pogromu Kieleckiego.
• 

  Alina Margolis-Edelman

  Language: Polish

  Alina Margolis razem ze swoją przyjaciółką byłą ukrywana na fałszywych papierach w polskiej rodzinie. Rodzina ta związana była z narodowcami i kiedy ojciec rodziny zobaczył, że gosposia jego sąsiadki ukrywa pod tarasem małych żydowskich chłopców postanowił zaprowadzić ich do Niemców. Niestety nie była to jedyna antysemicka akcja widziana przez Alinę Margolis w wykonaniu tej rodziny.

  Alina Margolis urodziła się 18 kwietnia 1922 roku w Łodzi w bardzo znanej inteligenckiej rodzinie. Uczęszczała do szkoły pielęgniarskiej na terenie warszawskiego getta i brała udział w powstaniu w getcie. Następnie była sanitariuszką podczas powstania warszawskiego w 1944 r. Po wojnie wyszła za mąż za Marka Edelmana – ostatniego przywódcę powstania w getcie warszawskim, wybitnego kardiologa i działacza opozycji demokratycznej. Ukończyła studia medyczne i została lekarzem-pediatrą. Oboje z mężem mieszkali w Łodzi. Po wydarzeniach Marca 1968 r. wyemigrowała z Polski do Francji. Była jedną z założycielek Fundacji Lekarze Bez Granic, a potem Lekarze Świata. Jej misją było pomaganie dzieciom – ofiarom głodu i wojny na świecie. Zmarła w Paryżu w 2008 r.
• 

  Michał Głowiński

  Language: Polish

  Po krótkim pobycie w miejskim sierocińcu ks. Boudouina w Warszawie, jako ośmioletni chłopiec Michał Głowiński został zabrany do katolickiego sierocińca prowadzonego przez zakonnice w Turkowicach, na wschodzie Polski, gdzie był ukrywany razem z ponad trzydziestoma innymi żydowskimi dziećmi. Siostry wykazywały się ogromnym poświęceniem i życzliwością dla ukrywanych żydowskich dzieci.

  Michał Głowiński urodził się 4 listopada 1934 r. w Warszawie. Razem z rodzicami uniknął wywózki do Treblinki z warszawskiego getta. Następnie, razem z matką ukrywał się na wsi pod Warszawą. Jest jednym z dzieci uratowanych z Holokaustu przez Irenę Sendlerową. Przez trzy tygodnie przebywał w sierocińcu w Otwocku prowadzonym przez siostry Felicjanki. Następnie, po krótkim pobycie w miejskim sierocińcu ks. Baudouina w Warszawie został zabrany do katolickiego sierocińca prowadzonego przez zakonnice na wschodzie Polski - w Turkowicach, gdzie był ukrywany razem z ponad trzydziestoma innymi żydowskimi dziećmi. Po wojnie skończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Obecnie jest profesorem, teoretykiem literatury, współautorem „Słownika terminów literackich”, analitykiem języka propagandy PRL. Jest jednym z najważniejszych i najbardziej cenionych humanistów w Polsce. Wieloletnim pracownikiem naukowym w Instytucie Badan Literackich Polskiej Akademii Nauk. Autorem prozy wspomnieniowej. Ostatnio wydał autobiografię zatytułowaną „Kręgi obcości”.
• 

  Janina Bauman

  Language: Polish

  Po ucieczce z warszawskiego getta Janina, po kilku przymusowych przeprowadzkach z różnych kryjówek na terenie Warszawy, trafiła do Radości - podwarszawskiej miejscowości letniskowej. Przebywała tam oficjalnie, jako koleżanka córki gospodarzy. Pewnego dnia, gdy jej gospodarze wyjechali na zakupy została sama i postanowiła pooglądać kocięta, które dopiero co się urodziły i były trzymane w domu. Siedząc na podłodze zaczęła mechanicznie czytać gazetę, na której bawiły się kocięta  i odnalazła w niej imię i nazwisko swojego ojca oraz stryja. Okazało się, że był to stary numer gadzinówki Nowy Kurier Warszawski wydawanej przez Niemców w języku polskim, a lista zawierała imiona, nazwiska oraz stopnie wojskowe oficerów, których zwłoki zostały odnalezione w lasach Katynia. Informacja głosiła, że zbrodni na polskich oficerach dokonali sowieci. Janina nie uwierzyła w tę informację, licząc na to, że jest to nazistowska propaganda. Dopiero po wielu latach uwierzyła, że sprawcami zbrodni katyńskiej byli sowieci.

  Janina Bauman urodziła się w Warszawie 18 sierpnia 1926 r. w rodzinie inteligenckiej, całkowicie zasymilowanej, niereligijnej. Jej ojciec Szymon Lewinson był lekarzem urologiem, tak jak wielu innych członków jej rodziny. Janina miał 13 lat, gdy we wrześniu 1939 r. wybuchła II wojna światowa. Wtedy jej ojciec został zmobilizowany do wojska jako oficer rezerwy. Razem z innymi polskimi oficerami został internowany przez armię sowiecką, przebywał w obozie w Kozielsku, a potem razem ze swoim bratem został zamordowany w Katyniu. Przed samym wybuchem wojny Janina wraz z rodziną wyjechała do domu letniego do Konstancina, a we wrześniu wróciła z rodzicami do Warszawy. Po utworzeniu getta zamieszkała wraz z rodziną na jego terenie, gdzie wielokrotnie przenosiła się z miejsca na miejsce, uciekając przed Niemcami i. Z terenu warszawskiego getta uciekła wraz z matką i młodszą siostrą dopiero w 1944 r. unikając tzw. Wielkiej Akcji Likwidacyjnej i wywózki do obozu śmierci w Treblince. Po ucieczce z getta najpierw ukrywała się na terenie Warszawy, a potem w miejscowościach podwarszawskich. Wielokrotnie zmieniała miejsce pobytu, gdyż kilkakrotnie wraz ze swoimi najbliższymi stała się ofiarą szantażystów. Podczas powstania warszawskiego, jesienią 1944 r. zachorowała na gruźlicę i całe powstanie przesiedziała z wysoką gorączką w piwnicy jednej z kamienic w centrum miasta. Po powstaniu, razem z innymi Warszawiakami bydlęcymi wagonami wyjechała do podkrakowskiej wsi, gdzie ukrywała się w gospodarstwie rolnym, razem ze swoją mamą, jej siostra i ciocia Mania – polska gosposia, która zawsze pomagała jej rodzinie, mieszkały u innych gospodarzy w tej samej wsi. W kwietniu 1945 r. wróciła do Warszawy. Skończyła studia dziennikarskie, podczas których poznała swojego późniejszego męża prof. Zygmunta Baumana. Wstąpiła do PZPR i pracowała w wytwórni filmów dokumentalnych. Urodziła 3 córki. W 1968 r. podczas kampanii antysemickiej mąż Janiny był prześladowany i wyrzucony z pracy na Uniwersytecie Warszawskim razem z 6 innymi pracownikami naukowymi. Janinie zostało zasugerowane zwolnienie się z pracy, co uczyniła i cała rodzina postanowiła wyjechać z Polski. Najpierw do Izraela, gdzie już mieszkała siostra Janiny – Zosia. Tam Baumanowie mieszkali przez 3 lata, potem przenieśli się do Anglii do Leeds, gdzie Janina pracowała jako bibliotekarka w szkole, a mąż był wykładowcą i dziekanem wydziału socjologii na uniwersytecie w Leeds. Janina została pisarką, napisała kilka opowiadań, które oparła o swoje wspomnienia z warszawskiego getta oraz przeżycia powojenne. Zmarła 29 grudnia 2009 roku w Leeds w Wielkiej Brytanii.
• 

  Syma Crane

  Language: English